Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου 2016

Χρονικό συμβάντων από το 1930 έως το τέλος του Ισπανικού εμφυλίου πολέμου (Μέρος β΄)

xroniko3

1 Οκτωβρίου 1936. Η δημοκρατική κυβέρνηση εγκρίνει την αυτονομία των Βάσκων. Οι Εθνικιστικές δυνάμεις του Francisco Franco Bahamonde  από τη Γαλικία εισβάλλουν στις δυτικές Αστούριες και σπεύδουν προς ενίσχυση του Οβιέδο που πολιορκείται σχεδόν τρεις μήνες. Οι πολιτοφύλακες αναγκάζονται να λύσουν την πολιορκία και να εγκαταλείψουν την πόλη.
3 Οκτωβρίου 1936. Ο Francisco FrancoBahamonde περιλαμβάνει στο πρώτο υπουργικό συμβούλιο τον αδελφό του, τρεις στρατηγούς και κάποιους διπλωμάτες.

9 Οκτωβρίου 1936. Μέλη των Διεθνών Ταξιαρχιών που οργανώνονται από την Κομμουνιστική Διεθνή φθάνουν από τη Μασσαλία της Γαλλίας, μέσω θαλάσσης, στο Αλικάντε.
12 Οκτωβρίου 1936. Καταφθάνουν τα πρώτα πολεμοφόδια από την Σοβιετική  Ένωση με πλοίο που αγκυροβολεί στο λιμάνι της Καρθαγένης.
22 Οκτωβρίου 1936. Ο José Miaja τοποθετείται επικεφαλής της υπεράσπισης της Μαδρίτης.
25 Οκτωβρίου 1936. Από την Τράπεζα της Ισπανίας μεταφέρονται με τέσσερα πλοία στη Σοβιετική ένωση, 510 τόνοι χρυσού (το σύνολο σχεδόν των αποθεμάτων) για «φύλαξη», αλλά ουσιαστικά για την αποπληρωμή των αεροπλάνων, τεθωρακισμένων οχημάτων και λοιπών πολεμοφοδίων. Ως το τέλος του πολέμου το σύνολο του χρυσού θα εξανεμιστεί λόγω των αλλεπάλληλων παραγγελιών της Ισπανικής Κυβέρνησης σε πολεμικό υλικό.
Οι ραγδαίες προελάσεις τερματίζονται και δημιουργούνται σταθερά μέτωπα μάχης χωρίζοντας την Ισπανία σε Δυτική (εθνικιστικές δυνάμεις) και Ανατολική (δημοκρατικές δυνάμεις).
1 Νοεμβρίου 1936. Συγκροτείται και καταφθάνει η γερμανική Λεγεώνα Κόνδωρ με 6.000 άνδρες ενισχυμένη από αεροπορικές μονάδες. Εθνικιστικά στρατεύματα φτάνουν στα δυτικά και τα νότια προάστια της Μαδρίτης.
4 Νοεμβρίου 1936. Η CNT πείθεται να συμμετάσχει στην κυβέρνηση του Francisco Largo Caballero με τέσσερις αναρχικούς υπουργούς που λαμβάνουν τα υπουργεία υγείας, δικαιοσύνης, βιομηχανίας και εμπορίου. Η Federica Montseny γίνεται υπουργός υγείας και είναι η πρώτη γυναίκα υπουργός στην Ισπανία. Ο Juan Garcia Oliver, κατά τη διάρκεια της υπουργίας του στο δικαιοσύνης, καταργεί τις νόμιμες αμοιβές και καταστρέφει τα ποινικά μητρώα.
6 Νοεμβρίου 1936. Αρχίζει η πολιορκία της Μαδρίτης από τους εθνικιστές. Η άμυνά της παραδίδεται σε ένα στρατιωτικό συμβούλιο υπό τον στρατηγό José Miaja.
7 Νοεμβρίου 1936. Η γερμανική αεροπορία βομβαρδίζει τη Μαδρίτη. Σφοδρές μάχες εξελίσσονται στους δρόμους της πόλης ιδιαίτερα στα δυτικά προάστια. Η κυβέρνηση αποφασίζει να μεταβεί από την Μαδρίτη στην Βαλένθια για να βρίσκεται μακριά από το μέτωπο. Οι αναρχικοί πολιτοφύλακες, που δεν επιτρέπουν σε κανέναν να εγκαταλείψει την πόλη, αντιδρούν κατά την φυγή των υπουργών με αποτέλεσμα να προκληθούν σοβαρές εντάσεις.
8 Νοεμβρίου 1936. Οι Διεθνείς Ταξιαρχίες αποκρούουν τους εθνικιστές στην Μαδρίτη.
10 Νοεμβρίου 1936. Η Επιτροπή Μη Παρέμβασης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία ξένων επεμβάσεων στην Ισπανία.
14 Νοεμβρίου 1936. Ο Buenaventura Durruti καταφθάνει στην Μαδρίτη με την Αναρχική Φάλαγγα.
18 Νοεμβρίου 1936. Ο Αδόλφος Χίτλερ και ο Μπενίτο Μουσολίνι αναγνωρίζουν το καθεστώς του Francisco Franco Bahamonde.
19 Νοεμβρίου 1936. Σκοτώνεται ο Buenaventura Durruti. Με κυρίαρχο σύνθημα «Νο Pasaran!» οι δημοκράτες μαχητές, οι αναρχικοί και οι Διεθνείς ταξιαρχίες αποκρούουν τους εθνικιστές στην Πανεπιστημιούπολη και τους απομακρύνουν, προσωρινά, από την πόλη. Η πολιορκία, ωστόσο, της Μαδρίτης θα διαρκέσει έως το καλοκαίρι του 1937.
20 Νοεμβρίου 1936. Ο José Antonio Primo de Rivera, ηγέτης της Ισπανικής Φάλαγγας, εκτελείται στο Αλικάντε.
13 Δεκεμβρίου 1936. Οι εθνικιστές επανέρχονται προσπαθώντας να αποκόψουν το δρόμο της Μαδρίτης (Λα Κορούνια) στα βορειο-ανατολικά της πόλης.
16 Δεκεμβρίου 1936. Ο Andrés Nin Pérez εκδιώκεται από την κυβέρνηση.
17 Δεκεμβρίου 1936. Οι κομμουνιστές, ακολουθώντας το παράδειγμα των διωγμών του Πατερούλη τους, του Στάλιν, επιμένουν να εκδιωχτούν από την καταλανική κυβέρνηση οι τροτσκιστές (POUM).
22 Δεκεμβρίου 1936. Φθάνουν από την Ιταλία εθελοντές και στρατιώτες που τάσσονται στο πλευρό των εθνικιστών. Ο αριθμός των ιταλών στρατιωτών θα υπερβεί, ως το 1937, τις 50.000.
6 Ιανουαρίου 1937. Ο αμερικανός πρόεδρος Φρανκλίνος Ρούσβελτ απαγορεύει την εξαγωγή όπλων στην Ισπανία.
14 Ιανουαρίου 1937. Η FAI και το POUM στη Βαρκελώνη τάσσονται υπέρ της κοινωνικής επανάστασης.
6 Φεβρουαρίου 1937. Η προσπάθεια του Francisco Franco Bahamonde να καταλάβει την Μαδρίτη συνεχίζεται. Οι εθνικιστές διασχίζουν τον ποταμό Χαράμα στα νότιο-ανατολικά της πόλης και εκεί συναντώνται και συγκρούονται με τις δημοκρατικές δυνάμεις. Στις 27 Φεβρουαρίου, μετά από σφοδρές μάχες, οι εθνικιστές απωθούνται.
8 Φεβρουαρίου 1937. Τα εθνικιστικά ισπανικά στρατεύματα μαζί με ιταλούς επιτίθενται και καταλαμβάνουν τη Μάλαγα προσφέροντας με αυτόν τον τρόπο στον Francisco Franco Bahamonde  ένα σημαντικό λιμάνι στην Μεσόγειο για τον ανεφοδιασμό του.
8 Μαρτίου 1937. Επίθεση των ιταλικών δυνάμεων στην Γουαδαλαχάρα (περιοχή που βρίσκεται βορειο-ανατολικά της Μαδρίτης) σε μία ακόμη προσπάθειά τους να κυκλώσουν την Μαδρίτη. Οι ιταλοί κατατροπώνονται στις 23 Μαρτίου από τους υπερασπιστές της Μαδρίτης.
19 Απριλίου 1937. Ο στρατηγός Francisco Franco Baha­monde επιτυγχάνει την ένωση της Ισπανικής Φάλαγγας και των Καρλιστών σε ένα κόμμα.
26 Απριλίου 1937. Βομβαρδίζεται η Γκουέρνικα –πόλη των Βάσκων– από γερμανικά και ιταλικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα με μεγάλες απώλειες μεταξύ των αμάχων.
28 Απριλίου 1937. Οι εθνικιστές καταλαμβάνουν την Γκουέρνικα, πρωτεύουσα της βασκικής βόρειας Ισπανίας.
3 έως 7 Μαΐου 1937. Ένοπλες συμπλοκές εξελίσσονται στους δρόμους της Βαρκελώνης. Από τη μία μεριά η καταλανική αστυνομία και κομμουνιστές του PSUC και από την άλλη αναρχικοί και τροτσκιστές. Πολλοί σκοτώνονται σ’ αυτές τις συμπλοκές και αρκετοί άλλοι δολοφονούνται, αργότερα, εν ψυχρώ. Οι αναρχικοί εξεγέρθηκαν ενάντια στην αυταρχική εξουσία της κυβέρνησης.
15 Μαΐου 1937. Ο Francisco Largo Caballero παραιτείται της πρωθυπουργίας και αναλαμβάνει στις 17 Μαΐου, ο Juan Negrín (στέλεχος του PSOE). Τα μέλη της CNT αποχωρούν από την κυβέρνηση. Αρχίζει ο διωγμός των τροτσκιστών από τους κομμουνιστές.
3 Ιουνίου 1937. Ο στρατηγός Emilio Mola σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα.
16 Ιουνίου 1937. Η κυβέρνηση του Juan Negrín κηρύσσει παράνομο το POUM. Ο ηγέτης του, Andrés Nin Pérez, συλλαμβάνεται και κατηγορείται για συνωμοσία και συνεργασία με τον Francisco Franco Bahamonde.
20 Ιουνίου 1937. Ο Andrés Nin Pérez δολοφονείται από πράκτορες της ΕΣΣΔ. [Η δολοφονία αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο του διωγμού εκατοντάδων κομμουνιστών στελεχών του κόμματος στην ΕΣΣΔ, μετά τις Δίκες της Μόσχας και την εξόντωσή τους από τον Στάλιν, με την κατηγορία ότι είναι προδότες-τροτσκιστές. Αυτοί οι διωγμοί και οι εκκαθαρίσεις, όπως είναι φανερό, εξαπλώνονται σε ολόκληρο τον κόσμο. Η Ισπανία, φυσικά, δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση]. Καταλαμβάνεται το Μπιλμπάο, η πρωτεύουσα των Βάσκων από τους φρανκιστές και καταρρέει ολόκληρο το Βόρειο μέτωπο.
26 Ιουνίου 1937. Οι εθνικιστικές δυνάμεις καταλαμβάνουν την Santander.
6 Ιουλίου 1937. Οι πολιτοφυλακές έχουν διαλυθεί και έχουν αντικατασταθεί από τον τακτικό Λαϊκό Στρατό της Δημοκρατικής Κυβέρνησης. Ο Λαϊκός Στρατός επιχειρεί να διώξει τα εθνικιστικά στρατεύματα που συνεχίζουν την πολιορκία από τα περίχωρα της Μαδρίτης. Ο στρατηγός Vicente Rojo επιτίθεται και καταλαμβάνει το Μπρουνέτε που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα δυτικά της πόλης. Σφοδρές μάχες διεξάγονται.
25 Ιουλίου 1937. Τελικά, τα εθνικιστικά στρατεύματα υπερισχύουν, αναγκάζουν τους δημοκρατικούς να οπισθοχωρήσουν και ανακαταλαμβάνουν την περιοχή. Στη μάχη του Μπρουνέτε οι νεκροί και τραυματίες φτάνουν, συνολικά, τις 40.000.
10 Αυγούστου 1937. Ο Juan Negrn διαλύει το Συμβούλιο της Αραγονίας, το οποίο ελέγχεται από αναρχικούς.
24 Αυγούστου 1937. Ο δημοκρατικός στρατός στο μέτωπο της Αραγωνίας επιτίθεται στην κωμόπολη Μπελτσίτε, όπου βρίσκονται εθνικιστικές δυνάμεις.
Τον ίδιο μήνα Δημοκρατικά στρατεύματα με διοικητή τον κομμουνιστή Enrique Lister, επιτίθενται στις κολεκτίβες των αγροτών της Δημοκρατικής ζώνης της Αραγωνίας. Διαλύεται η διοίκησή τους και οι περισσότερες κολεκτίβες καταστρέφονται ολοκληρωτικά.
26 Αυγούστου 1937. Οι εθνικιστικές δυνάμεις καταλαμβάνουν το λιμάνι της Santander, στη βόρεια Ισπανία στον Βισκαϊκό κόλπο.
28 Αυγούστου 1937. Το Βατικανό αναγνωρίζει το Φρανκικό καθεστώς.
7 Σεπτεμβρίου. Ο δημοκρατικός στρατός, ύστερα από μεγάλες απώλειες, καταλαμβάνει την ερειπωμένη πλέον Μπελτσίτε.
31 Οκτωβρίου 1937. Η δημοκρατική κυβέρνηση μεταφέρεται από την Βαλένθια στη Βαρκελώνη.
15 Δεκεμβρίου 1937. Ο δημοκρατικός στρατός επιτίθεται στην πόλη Τερουέλ, που βρίσκεται στην Αραγωνία.
9 Ιανουαρίου 1938. Ο Δημοκρατικός Στρατός καταλαμβάνει την πόλη Τερουέλ, την οποία κατείχαν οι εθνικιστἐς.
22 Φεβρουαρίου 1938. Καταστροφική ήττα των δημοκρατικών στην Τερουέλ. Πάνω από 100.000 στρατιώτες σκοτώνονται, και από τις δύο πλευρές, σ’ αυτήν την μάχη.
xroniko43 Μαρτίου 1938. Μετά την νίκη τους στην Τερουέλ οι εθνικιστές επιτίθενται στην Αραγωνία με στρατό και αεροπλάνα. Η Βαρκελώνη βομβαρδίζεται στις 16 Μαρτίου 1938. Οι δημοκρατικές δυνάμεις καταρρέουν και οι εθνικιστές φτάνουν μέχρι την Καταλανία και από εκεί αλλάζουν πορεία προς τα παράλια. Στις 15 Απριλίου 1938 οι δυνάμεις του Francisco Franco Bahamonde  έχουν φτάσει στην Μεσόγειο θάλασσα χωρίζοντας τη δημοκρατική Ισπανία στα δύο.
17 Μαρτίου 1938. Ο André Léon Blum κερδίζει τις εκλογές στην Γαλλία. Τα σύνορα με την Ισπανία ανοίγουν και πάλι, μέχρι της παραιτήσεώς του την 21η Ιουνίου, όπου ξανακλείνουν.
28 Μαρτίου 1938. Ο Indalecio Prieto ζητεί την έναρξη διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου.
5 Απριλίου 1938. Ο Juan Negrn παύει τον Indalecio Prieto από υπουργό πολέμου.
15 Απριλίου 1938. Ο εθνικιστικός στρατός καταλαμβάνει την δημοκρατική πόλη Βιναρόζ.
1 Μαΐου 1938. Ο Juan Negrn προτείνει ένα σχέδιο ειρήνης αποτελούμενο από 13 σημεία.
Ιούνιος 1938. Ο Δικτάτορας Σαλαζάρ της Πορτογαλίας αναγνωρίζει την κυβέρνηση των εθνικιστών.
25 Ιουλίου 1938. Ο Λαϊκός (δημοκρατικός) Στρατός με 80.000 άνδρες εξαπολύει την τελευταία του μεγάλη επίθεση με επικεφαλής τον στρατηγό Vicente Rojo διασχίζοντας τον ποταμό Έβρο στη νοτιοδυτική Καταλανία και νοτιοανατολική Αραγωνία, προσπαθώντας να την ανακαταλάβει και να επανενώσει τις δύο περιοχές.
Καθηλώνεται, όμως, από τις δυνάμεις των εθνικιστών. Η μάχη θα κρατήσει πάνω από τρεις μήνες και θα τελειώσει στις 16 Νοεμβρίου 1938 με νίκη των εθνικιστών. Οι απώλειες για τους δημοκρατικούς είναι τεράστιες με χιλιάδες νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους.
21 Σεπτεμβρίου 1938. Οι Διεθνείς Ταξιαρχίες, κατόπιν αποφάσεως της κυβερνήσεως Juan Negrín, διατάσσονται να αποχωρήσουν από την Ισπανία. Η αποχώρηση αρχίζει στις 4 Οκτωβρίου 1938. Η κυβέρνηση προφασίζεται ότι με την κίνηση αυτή, ελπίζει να αποσύρουν οι ξένοι υποστηρικτές του Francisco Franco Bahamonde  τα στρατεύματά τους και να επέλθει ειρηνικός συμβιβασμός με τους εθνικιστές.
28 Οκτωβρίου 1938. Αρχίζει η δίκη των ηγετών του POUM στην Βαρκελώνη.
15 Νοεμβρίου 1938. Τελευταία παρέλαση των Διεθνών Ταξιαρχιών στους δρόμους της Βαρκελώνης πριν την αποχώρησή τους.
19 Νοεμβρίου 1938. Σε αντάλλαγμα της στρατιωτικής βοήθειας, ο Francisco Franco Bahamonde παραχωρεί στην Γερμανία δικαιώματα εξόρυξης στα ορυχεία.
23 Δεκεμβρίου 1938. Οι εθνικιστές καταλαμβάνουν την Καταλανία, χωρίς ιδιαίτερη αντίσταση από τον δημοκρατικό στρατό.
25 Ιανουαρίου 1939. Ο Juan Negrn μετακινεί την κυβέρνησή του από την Βαρκελώνη στην Figueras.
26 Ιανουαρίου 1939. Οι εθνικιστές μπαίνουν στην Βαρκελώνη.
Φεβρουάριος 1939. Αγγλία και Γαλλία αναγνωρίζουν το φρανκικό καθεστώς. Ο Juan Negrín και ο πρόεδρος Manuel Azaña καταφεύγουν στην Γαλλία μετά την πτώση της Καταλανίας.
5 Μαρτίου 1939. Ο διοικητής του Δημοκρατικού Στρατού του Κέντρου, συνταγματάρχης Segismundo Casado, ο Julián Besteiro και ο αναρχικός διοικητής του Δ΄ Σώματος Στρατού Cipriano Mera Sanz, με την υποστήριξη του στρατηγού José Miaja επαναστατούν εναντίον της κυβέρνησης Negrín και των κομμουνιστών, οι οποίοι έχουν ταχθεί υπέρ της πολιτικής «αντίσταση μέχρις εσχάτων», και συγκροτούν την Επιτροπή Εθνικής Άμυνας. Η στρατιωτική αυτή επιτροπή, αφού απομακρύνει τους κομμουνιστές από τις θέσεις τους, ξεκινά προσπάθειες συνθηκολόγησης.
7 Μαρτίου 1939. Ο Luis Barceló, δημοκρατικός διοικητής του Α΄ Σώματος Στρατού, επιχειρεί να ανακαταλάβει την Μαδρίτη. Από τις 7 έως τις 12 Μαρτίου πραγματοποιούνται σκληρές μάχες στη Μαδρίτη ανάμεσα στους στασιαστές και τους κομμουνιστές.
12 Μαρτίου 1939. Οι κομμουνιστικές δυνάμεις ηττώνται στην Μαδρίτη. Παρά την επικράτηση των στασιαστών, ο Francisco Franco Bahamonde  δεν τηρεί τις υποσχέσεις για διαπραγμάτευση, αρνείται κάθε συνθηκολόγηση και απαιτεί παράδοση άνευ όρων. Οι στρατιώτες σε όλο το μήκος του μετώπου αρχίζουν να παραδίδονται.
Ο Juan Negrn και οι σοβιετικοί σύμβουλοί του φεύγουν αεροπορικώς από την Ισπανία.
27 Μαρτίου 1939. Τελική επίθεση των Εθνικιστών στη Μαδρίτη.
28 Μαρτίου 1939. Έπειτα από λίγες ώρες τα στρατεύματα των εθνικιστών εισέρχονται «σε μια απόκοσμα σιωπηλή Μαδρίτη» μετά από πολιορκία περίπου τριών ετών. Μέχρι το τέλος του Μαρτίου καταλαμβάνονται όλα τα Δημοκρατικά εδάφη.
1 Απριλίου 1939. Ο στρατηγός Francisco Franco Baha­monde  εκδίδει το τελευταίο πολεμικό του ανακοινωθέν:
«Σήμερα, με την ήττα και εξουδετέρωση του στρατού των Κόκκινων, τα στρατεύματα των Εθνικιστών πέτυχαν τον τελικό, στρατιωτικό, αντικειμενικό σκοπό τους. Ο πόλεμος τελείωσε».
Τετρακόσιες χιλιάδες Δημοκρατικοί εξορίζονται. Πάνω από ένα εκατομμύριο κλείνονται σε φυλακές ή στρατόπεδα εργασίας. Στους άνω των 400.000 που σκοτώθηκαν στον πόλεμο, προστίθενται ακόμα 200.000 εκτελεσθέντες μεταξύ των ετών 1939-1943 από το φρανκικό καθεστώς.
Ο μεγάλος πόλεμος, η Β΄ παγκόσμια ανθρωποσφαγή, αρχίζει λίγους μήνες μετά το τέλος του ισπανικού εμφυλίου.
Αναρχία και Ζωή
Από την ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 165, Νοέμβριος 2016