Τετάρτη 13 Ιουνίου 2018

Θεσσαλονίκη 2003: Οι άτακτοι και οι βολικές αναγνώσεις της «ιστορίας»

«Μερικοί ηγεμόνες, για να κρατήσουν με ασφάλεια το κράτος, αφόπλισαν τους υπηκόους τους· μερικοί άλλοι κράτησαν διαιρεμένα τα υποταγμένα εδάφη· μερικοί τροφοδότησαν έχθρες εναντίον του ίδιου του εαυτού τους· μερικοί άλλοι θέλησαν να κερδίσουν εκείνους, που τους ήταν ύποπτοι στην αρχή της εξουσίας τους· μερικοί έχτισαν φρούρια· μερικοί τα γκρέμισαν και τα κατέστρεψαν». Νικολό Μακιαβέλι, Ο Ηγεμών.

Είναι αλήθεια ότι τα λεγόμενα κομβικά γεγονότα γίνονται τις περισσότερες φορές πόλος έλξης και έκφρασης πολύ διαφορετικών προθέσεων και διαθέσεων.
Άλλοι τα βλέπουν ως ευκαιρία να προσκομίσουν την «αδιάσειστη απόδειξη» ενός κινήματος, που απλά είχε ή έχει την ανάγκη των κατάλληλων δομών, δομήσεων, ερμηνευτικών σχημάτων της δομικής του συγκρότησης, αντιθεσμικών …θεσμίσεων των παράγωγων ..δομών και πάει λέγοντας.
Άλλοι, πάλι, νιώθουν το «χρέος» να εκπροσωπήσουν τους «άτακτους» είτε εκ των προτέρων είτε εκ των υστέρων. Έρχονται να σουλουπώσουν πολιτικά την παρουσία ενός πολυπληθούς τσούρμου μπάχαλων, όπως τους χαρακτηρίζουν.
Η σπουδή τους είναι μεγάλη, αφού θεωρούν ότι η μαζικοποίηση θα φέρει επιτέλους και την πολυπόθητη πολιτική αναγνώριση. Ανοίγουν, λοιπόν, τα κιτάπια τους, ξεσκονίζουν παλιές και «δοκιμασμένες» συνταγές, προχωρούν ενίοτε και σε μερικές κινηματικές τάχα ασκήσεις επί χάρτου, στις οποίες περισσεύει η οργανωτική ευαισθησία, προτού πάρουν την τελική θέση «μάχης».
Τα κινηματική κέρδη θα μοιραστούν αργότερα, αφού πρώτα κεφαλοποιηθούν. Αλλά για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζεται μια ή μάλλον πολλές «αναγνώσεις», που θα μεσολαβήσουν πολιτικά, θα εγγυηθούν ότι η «ιστορία» είναι έτσι και όχι αλλιώς. Θ’ αφεθούν στην άκρη και κάποιες «λεπτομέρειες». Οι σιωπές χρειάζονται όσο και τα μισόλογα. Τα «υπόλοιπα», που δεν αποδεικνύονται, θα μείνουν στην σφαίρα των «εσωτερικών» υποθέσεων του κινηματικού «χώρου». Το περισπούδαστο ύφος της κριτικής θα φροντίσει για τα υπόλοιπα. Α, και η πανταχού παρούσα λογιστική λογική: κερδίσαμε τόσα, χάσαμε τόσα, δώσαμε αυτές τις εγγυήσεις, μας ξέφυγε λίγο η κατάσταση εκεί, αλλά περιορίσαμε τα χειρότερα…
Όχι, δεν πιστεύουμε ότι όλα είναι προαποφασισμένα και ελεγχόμενα, αλλά, ναι, πιστεύουμε ότι σοβαρές εγγυήσεις, για να μην «ξεφύγει η κατάσταση», δίνονται έμμεσα ή άμεσα και δεν δίνονται την τελευταία στιγμή. Οι βασικοί ρόλοι αναλαμβάνονται εκ των προτέρων.
Φυσικά υπάρχουν λάθη, από την πλευρά όσων αγωνίζονται (χωρίς καβάτζα καμμιά), που πρέπει κανείς να διακρίνει και να μην κουκουλώνει πίσω από ανύπαρκτες συνομωσιολογίες βολικές για την κάλυψη αδυναμιών, παραβλέψεων, άστοχων κινήσεων και αναμφισβήτητων ευθυνών.
Είναι αλήθεια, ακόμη, ότι το πέρασμα του χρόνου επιτρέπει πολλές φορές μια πιο καθαρή ματιά, ανεπηρέαστη από το πάθος της «στιγμής», την ένταση που μεγαλώνει η αναμονή, και οι προσδοκίες ανθρώπων αφοσιωμένων στην υπόθεση της κοινωνικής απελευθέρωσης. Και δεν είναι λίγοι αυτοί. Ούτε και πολλοί. Αλλά δεν ήρθαμε για να τους μετρήσουμε. Δεν αναγνωρίζουμε σε κανέναν αρμοδιότητα για κάτι τέτοιο ούτε στους εαυτούς μας βέβαια. Είναι όμως διαφορετικά τα λάθη παθιασμένων αγωνιστών για την έκβαση μιας κινητοποίησης από τα «λάθη» που γίνονται για να περιορίσουν το ανεξέλεγκτο της σύγκρουσης.
Η εμπειρία της Γένοβας, που βέβαια δεν είναι μια ανάμεσα στις πολλές «κινηματικές» στιγμές, όπως θέλουν κάποιοι να προβάλλουν είτε επειδή δεν έτυχε να βρεθούν εκεί είτε επειδή έτσι τους βολεύει, ήταν συνταρακτική και όσον αφορά τα παραπάνω.
Θα επιμείνουμε και εμείς όπως άλλωστε έχουν καταγράψει και άλλοι σύντροφοι ότι «Σημασία πάντως, δεν έχει η νίκη ή ήττα, αλλά η αντίσταση, διότι κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει το γεγονός ότι όλος αυτός ο κόσμος κατέβηκε με συγκρουσιακές διαθέσεις στον δρόμο επιχειρώντας να προτάξει τους δικούς του όρους και αξίες ενάντια στο σύμπλεγμα εξουσιών, που είχε απέναντί του» (Πρωτοβουλία μέσα από την συλλογικότητα, «ΛΥΚΟΙ ΤΗΣ ΕΡΗΜΟΥ»).
Μπορεί αυτά που συνέβησαν στην σύνοδο κορυφής στην Θεσσαλονίκη το 2003, να μην αναλογούν στον εξεγερτικό πυρετό της Γένοβα το 2001 κατά την συνάντηση των G8. Ήταν όμως και συνέχειά της. Το κράτος είχε να αντιμετωπίσει ένα πολυσύνθετο πρόβλημα με την διεξαγωγή της συνόδου κορυφής στην Θεσσαλονίκη το 2003 και το γνώριζε καλά. Είχε όμως και σημαντικές δυνατότητες να αξιοποιήσει για το σβήσιμο της φωτιάς που άναβε κατά την διάρκεια συνόδων, είτε του ΠΟΕ, είτε των G8, είτε της ΕΕ, από το 1997 και μετά.
Κατ’ αρχήν την ύπαρξη ενός διακρατικού συντονισμού για την καταστολή και τον έλεγχο, η οποία βρισκόταν ήδη σε ένα προχωρημένο επίπεδο και με σημαντικές εμπειρίες, καθώς τα χειρότερα ήδη φαινόταν να βρίσκονται πίσω. Σιάτλ, Πράγα, Κεμπέκ, Νίκαια, Γκέτεμποργκ, Γένοβα. Η απομάκρυνση του συνεδριακού χώρου από το κέντρο της πόλης, μια δοκιμασμένη συνταγή εφαρμόζεται ασυζητητί με όντως ευνοϊκά αποτελέσματα όσον αφορά τον περιορισμό των συγκρούσεων. Η συνάντηση περισσότερων από τεσσάρων χιλιάδων αναρχικών-αντιεξουσιαστών στην Θεσσαλονίκη, όμως δεν θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί ως μια ασήμαντη υπόθεση παρ’ όλη την απομάκρυνση του συνεδριακού χώρου στην Χαλκιδική. Ειδικότερα αν αναλογιστεί κανείς ότι την προηγούμενη χρονιά που το κράτος προχώρησε στην υλοποίηση της λεγόμενης «εξάρθρωσης της τρομοκρατίας» (που οι απαρχές της βρίσκονται ήδη στην περίοδο 1994-1995), το κύριο ανάχωμα στην κατασταλτική επέλαση κράτους και μηχανισμών προπαγάνδας αποτέλεσαν οι αναρχικές απόψεις και πρακτικές.
Έχει προηγηθεί μια εκρηκτική πενταετία με τους αναρχικούς να επιμένουν πεισματικά να αναπτύσσουν μια πολύμορφη δράση δίνοντας το παρόν σε κάθε κοινωνική δραστηριοποίηση. Γεγονότα όπως μαθητικές κινητοποιήσεις, καταλήψεις και συγκρούσεις ενάντια στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, ή με αφορμή διαδηλώσεις αδιόριστων καθηγητών έξω από εξεταστικά κέντρα, συγκρούσεις των κατοίκων της Χαλκιδικής, που σαμποτάρουν τα σχέδια της πολυεθνικής TVX Gold στην περιοχή τους ή η φλογερή υποδοχή του Κλίντον διαδέχονται το ένα το άλλο.
Ταυτόχρονα εξελίσσεται ένα διάχυτο κοινωνικό αντάρτικο με δεκάδες ομάδες (κυρίως αναρχικές-αντιεξουσιαστικές) να επιτίθενται διαρκώς σε στόχους που σχετίζονται με την εκπαίδευση, σε γραφεία υπουργών, σε εφορίες, σε αυτοκίνητα αστυνομικών, διευθυντών του ΙΚΑ, αμερικανικούς στόχους, σε υπουργεία, σε διπλωματικά αυτοκίνητα, σε πολυτελή γενικά αυτοκίνητα, σε γραφεία κομμάτων, σε αυτοκίνητα πολυεθνικών, σε τράπεζες, αυτοκίνητα δικαστικών, σε ασφαλιστικές εταιρείες, γραφεία του ΟΑΕΔ, σε κρατικά αυτοκίνητα, σε αντιπροσωπείες αυτοκινήτων κ.α. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο το 1998 πραγματοποιούνται 200 τέτοιες επιθέσεις, που συντίθενται με την δυναμική τόσο των μαθητικών κινητοποιήσεων, όσο και με απρόσμενα γεγονότα με εξ ίσου απρόβλεπτη δυναμική, (σύλληψη του αναρχικού Ν. Μαζιώτη για τοποθέτηση βόμβας στο υπουργείο Ανάπτυξης ως ένδειξη αλληλεγγύης στους κατοίκους της Χαλκιδικής, που κινητοποιούνταν ενάντια σε καναδική εταιρεία εξόρυξης χρυσού). Το κράτος κινητοποιεί τεράστιες κατασταλτικές δυνάμεις για την αντιμετώπιση του «φαινομένου» για το οποίο συνεδριάζει επανειλημμένα η κυβερνητική επιτροπή διαχείρισης κρίσεων (διμοιρίες κατασκηνώνουν ακόμα και σε συνοικίες), ενώ προχωρεί και στην σύλληψη του συντρόφου Γ. Βλασσόπουλου με αφορμή ένταλμα που εκκρεμούσε από το Πολυτεχνείο του 1995.
Σ’ όλο αυτό το διάστημα συγκεκριμένες συλλογικότητες και σύντροφοι παρακολουθούν αρκετές φορές από κοντά και συμμετέχουν σε κινητοποιήσεις ενάντια στην «παγκοσμιοποίηση», ενώ συμβάλλουν με εκδηλώσεις, κείμενα και γενικότερη πληροφόρηση, ώστε να κινητοποιηθεί ένας μεγάλος αριθμός συντρόφων που θα συμμετάσχει τελικά στην εξεγερτική έκρηξη της Γένοβα, δίνοντας ένα ιδιαίτερο παρόν και αποκομίζοντας μια ανυπολόγιστη εμπειρία.
Αν τα αναφέρουμε όλα αυτά το κάνουμε, γιατί και στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης, το 2003, και σε άλλες περιπτώσεις είναι συνηθισμένο το δρομολόγιο μνήμης ή κριτικής που προτείνεται: μια σούπα διαλογής θεωρητικών ερμηνευτικών σχημάτων ακρωτηριασμένων από την κοινωνική δράση που προηγήθηκε.
Από την ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ. 73, Ιούνιος 2008