Το απόγευμα της 14ης Αυγούστου 1872, ο Sergei Nechaev, αντικείμενο τρίχρονης εντατικής αστυνομικής έρευνας σε πολλές χώρες, πήγε σε ένα καφέ στα περίχωρα της Ζυρίχης.
Ο συγγραφέας της διάσημης «Κατήχησης του Επαναστάτη» είχε παραβεί έναν από τους προσωπικούς του κανόνες γύρω από το να περνά πολλές διαδοχικές μέρες στο ίδιο μέρος· με το να εμφανιστεί δημόσια στη διάρκεια της ημέρας παραβίασε ακόμη έναν. Πέρα από αυτό, ο Nechaev (μαζί με άλλους Ρώσσους και Πολωνούς εμιγκρέδες) έδειξε μια εντυπωσιακή αφέλεια και έλλειψη προσοχής: ο οικοδεσπότης του για τις λίγες τελευταίες ημέρες, και ένας από τους δύο συντρόφους του στην έξοδο, ήταν ο Adolf Stepkowski. Το Μάρτιο του 1868 ένα «δικαστήριο τιμής» που αποτελούνταν από Πολωνούς εμιγκρέδες στη Ζυρίχη είχε ανακηρύξει τον Stepkowski ένοχο για κατασκοπία υπέρ της ρωσικής κυβέρνησης. Έναν άλλο «δικαστήριο» συνεδρίασε στο Παρίσι λίγους μήνες αργότερα και ανέτρεψε αυτή την «απόφαση» – αλλά τα γεγονότα της 14ης Αυγούστου 1872, θα αποδείκνυαν πως η αρχική απόφαση της Ζυρίχης ήταν απόλυτα σωστή.
Ενώ ο Nechaev και οι δυο σύντροφοί του καθόντουσαν στο Café Müller, αξιωματικοί της αστυνομίας της Ζυρίχης μπήκαν και συνέλαβαν το διαβόητο Ρώσσο δραπέτη. Ο Stepkowski και ο άλλος (άγνωστος) άνδρας δεν έκαναν καμιά προσπάθεια για να παρέμβουν. Δύο άλλοι θαμώνες του καφέ, ο Herman Greulich, ηγέτης των τοπικών φιλο-Συμβουλιακών Διεθνιστών (δηλαδή φιλομαρξιστών), και ο Theodore Remy, ο γραμματέας του Phillipp Becker (ηγετικής μορφής της Διεθνούς της Γενεύης), αγνόησαν και αυτοί τις εκκλησεις του Nechaev για βοήθεια.
Στην Ελβετία, όπως και αλλού, δεν έμπλεκε κανείς επιπόλαια με την αστυνομία. Και ο Greulich και ο Remy αργότερα ισχυρίστηκαν πως δεν γνώριζαν τον Nechaev. Η παρουσία όμως των δύο αυτών ανδρών εκείνο το αυγουστιάτικο απόγευμα στο Café Müller ήταν πηγή έμπνευσης άσχημων ιστοριών. Η σύλληψη του Nechaev ήρθε λίγο μετά τον άγριο ξυλοδαρμό (από φίλους του Nechaev) του Nikolai Utin, αρχηγού της φιλομαρξιστικής ρωσικής πτέρυγας της Διεθνούς στη Γενεύη. Οι φήμες για μαρξιστική ανάμειξη στη σύλληψη του Nechaev, ωστόσο, ήταν μάλλον ψεύτικες· μοιάζει πως κάποιος τις διέσπειρε για να καλύψει τα ίχνη του πραγματικού Ιούδα, του Stepkowski.
Η συνέχεια αυτής της ιστορίας είναι αρκετά γνωστή. Επιδεικνύοντας μια ανθρώπινη – αν και απόλυτα μη επαναστατική – αδυναμία να αποκρύψει εντελώς την ταυτότητα του, ο Nechaev χρησιμοποιούσε από καιρό τα πραγματικά του αρχικά (Sergei Gennadievich) για ψευδώνυμο του «Stepan Grazdanov» (με την ορθογραφία να ποικίλει), και υπό κράτηση των Ελβετικών αρχών συνέχισε να χρησιμοποιεί αυτό το όνομα, ισχυριζόμενος πως είναι Σέρβος. Παρουσίασε και ένα διαβατήριο για να στηρίξει την ιστορία του. Λίγοι, ωστόσο, άνθρωποι στην Ελβετία είχαν αμφιβολίες για την πραγματική του ταυτότητα. Ο νέος Ρώσος πρεσβευτής, Mikhail Gorchakov (γιός του υπουργού εξωτερικών), χάρηκε πολύ με την απρόσμενη – αν και απόλυτα επιθυμητή – σύλληψη τόσο νωρίς στην αποστολή του, άσκησε έντονη πίεση τόσο στις αρχές του καντονιού όσο και στις ομοσπονδιακές για να την έκδοση του. Ο Gorchakov βρήκε ευήκοα ώτα στο γραφείο του αρχηγού της αστυνομίας της Ζυρίχης, J.J. Pfenninger, που, όπως και ο Stepkowski, περίμενε και μάλλον πήρε σημαντική αμοιβή από τη ρωσική κυβέρνηση για τη σύλληψη του Nechaev.
Κάποια μέλη του συμβουλίου του καντονιού συμφώνησαν με το αίτημα των Σλάβων φοιτητών και εμιγκρέδων πως ο Nechaev, που στις 9 Οκτωβρίου παραδέχτηκε την ταυτότητα του και ζήτησε άσυλο, ήταν πολιτικός πρόσφυγας. Η άποψη αυτή δεν υπερίσχυσε. Ο Pfenninger και ο Gorchakov επέμειναν πως ο Nechaev ήταν κοινός δολοφόνος, ή μάλλον πως κατηγορούνταν μόνο για το έγκλημα του φόνου. Το συμβούλιο της Ζυρίχης ψήφισε να τον εκδώσει, και στις 27 Οκτωβρίου 1872, η αστυνομία του καντονιού μετέφερε το βαριά φρουρούμενο κρατούμενο στα γερμανικά σύνορα και τον παρέδωσε σε ρωσικό αστυνομικό απόσπασμα.
Η Ελβετία δεν είχε συμφωνία έκδοσης με την Ρωσία εκείνη την εποχή (υπογράφηκε ένα χρόνο αργότερα, ως άμεση συνέπεια της υπόθεσης του Nechaev), και έτσι κάθε περίπτωση εξετάζονταν ξεχωριστά από τις αρχές των καντονιών. Στη περίπτωση αυτή η Ζυρίχη επέμενε στον όρο πως η ρωσική κυβέρνηση θα δικάσει τον Nechaev μόνο για φόνο και πως, αν καταδικαστεί, θα υποστεί μόνο την ποινή που προβλέπονταν στον ρωσικό νόμο αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων και καταναγκαστικά έργα. Πόση ανακούφιση αισθάνθηκε ο Nechaev από αυτές τις αγαθές προθέσεις ο Nechaev μπορεί εύκολα να τις φανταστεί κανείς.
Μόνο τώρα μισό αιώνα αργότερα, έρχεται στο φως ένα ενδιαφέρον παραπροϊόν της σύλληψης του Nechaev. Από εκείνη τη σύλληψη, ένα τετρασέλιδο χειρόγραφο με τίτλο «Θεμελιώδεις Θέσεις» (Osnovnyia polozhenia) τοποθετήθηκε ξανά σε ένα φάκελο στα αρχεία της Ζυρίχης, σε ένα φάκελο που έχουν μελετήσει πολλοί ερευνητές. Γραμμένο αναμφίβολα απο το χέρι (και δύσκολα αναγνώσιμο) του Nechaev, το ντοκουμέντο αυτό, το τελευταίο πολιτικό του κείμενο, έχει μια αμφίβολη προέλευση. Προφανώς, ωστόσο, ο σκοπός του ήταν να είναι γέφυρα μεταξύ του μικροσκοπικού του πυρήνα στη Ζυρίχη (ο ίδιος, ο Valerian Smirnov, ο Vladimri Golshtein, ο Alexander Elsnits, και μερικοί Σέρβοι) και της τοπικής Πολωνικής Σοσιαλδημοκρατικής Ένωσης. Το Μάιο του 1872, η Ένωση αυτή, στο πρόσφατο σχηματισμό της οποίας συμμετείχε – παραδόξως – ο Adolf Stepkowski, ενέκρινε ένα πρόγραμμα και διακηρύξεις. Σύμφωνα με ένα τσαρικό αστυνομικό πράκτορα (πιθανώς τον ίδιο τον Stepkowski), ο κομμουνάρος Kasper M. Turski συνέταξε αυτά τα κείμενα. Όπως πολλοί από τους τότε Σλάβους νέους στη Ζυρίχη, ο Turski – αργότερα συνεργάτης του Peter Tkachev και μέσω αυτού του Blanqui – είχε υποκύψει στην επιρροή του Bakunin. Το πρόγραμμα που έγραψε αυτός (ή κάποιος άλλος μέσα στην Ένωση) έδειχνε αυτή την επιρροή.
Το πρόγραμμα άρχισε με κάποια έπαρση πως ήταν το κοινό πρόγραμμα της ευρωπαϊκής ριζοσπαστικής αριστεράς, μιλώντας για τον «πολιτικό και οικονομικό δεσποτισμό της προνομιούχας ελίτ πάνω στις εργατικές μάζες». Τότε μπαίνει ανόθευτος μπακουνισμός. Μια «ελεύθερη ένωση εργατικών συνδέσμων», προβάλλονταν έντονα από το όραμα του προγράμματος για μια μελλοντική κοινωνία, μια κοινωνία που μια «γενική εξέγερση» με τη μορφή «κοινωνικής επανάστασης» θα γίνονταν πραγματικότητα. Η γη σε αυτή τη κοινωνία θα ήταν ιδιοκτησία «αγροτικών κομμούνων» και τα εργοστάσια και τα μέσα παραγωγής θα ανήκαν σε «εργατικές ενώσεις». Το πρόγραμμα απέρριπτε τον πολωνικό εθνικισμό αλλά έδειχνε έντονα προς έναν επαναστατικό πανσλαβισμό: «Χαιρετούμε εγκάρδια και μπαίνουμε σε στενή και αλληλέγγυα ένωση με τους υπόλοιπους αδερφούς μας της μεγάλης σλαβικής αδελφότητας που, επίσης υπό το ζυγό των κυβερνήσεων που όλοι μισούμε…, έχουν το απόλυτο δικαίωμα για ανεξαρτησία και εθνική ανάπτυξη». Μια «διεθνιστική» παράγραφος χαιρετούσε και πρόσφερε απροσδιόριστή βοήθεια σε «άλλα έθνη που επιθυμούν την ελευθερία» το πρόγραμμα κατέληγε με τα συνθήματα: «Ζήτω η Επανάσταση! Ζήτω η ελεύθερη κομμούνα! Ζήτω η ελεύθερη και σοσιαλδημοκρατική Πολωνία!».
Μπορούμε να υποθέσουμε πως ο Stepkowski έδωσε στον Nechaev ένα αντίγραφο (αυτό που η αστυνομία βρήκε ανάμεσα στα αντικείμενα του Nechaev) του προγράμματος. Αφήνοντας την ερωμένη του στο Παρίσι, ο Nechaev έφτασε στη Ζυρίχη νωρίς το φθινόπωρο του 1871. Έμεινε κρυμμένος, αλλά δεν μπορούσε να αντισταθεί στο πειρασμό να εισχωρήσει στην Πολωνική Σοσιαλδημοκρατική Ένωση. Αυτή η αδυναμία σύντομα φάνηκε μοιραία. Τελικά βρέθηκε υπό τη στέγη του Stepkowski – έναν άνθρωπο, που μαζί με αναρίθμητους Ρώσους, Γερμανούς και Ελβετούς αστυνομικούς πράκτορες, τον αναζητούσε. Ο ίδιος ο Nechaev δεν ήταν σοσιαλδημοκράτης, αλλά ήταν σε θέση να αναγνωρίσει πως το πρόγραμμα της Ένωσης πέρα από ένα δυο συνθήματα, δεν είχε τίποτα κοινό με την σοσιαλδημοκρατία. Το πρόγραμμα ήταν (όπως ήταν για λίγο και ο Nechaev) έντονα μπακουνικό.
Ο Nechaev σκόπευε να προσφέρει στους Πολωνούς της Ζυρίχης ένα βαθύτερα, πιο σαρωτικά επαναστατικό πρόγραμμα, και να τους τραβήξει προς την ήδη υπάρχουσα ρωσοσερβική οργάνωση του. Αυτή ήταν η πρόθεση του υποθέτουμε από την ομοιότητα κάποιας από τη φρασεολογία του με εκείνη που βρίσκεται στο πρόγραμμα της Ένωσης, από το γεγονός πως συζήτησε πολλά από τα ίδια προβλήματα, από τη χρήση του πολωνικού gmina για την κομμούνα, και από τα περιστασιακά στοιχεία των αναφορών του Stepkowski προς το Τρίτο Τομέα.
Οι «Θεμελιώδεις Θέσεις» και άλλα έργα που έγραψε ο Nechaev στη διάρκεια των τελευταίων δύο χρόνων ελευθερίας του (για παράδειγμα, το πρόγραμμα του περιοδικού Obschina στο Λονδίνο) δείχνουν πως αν και δεν είχε απομακρυνθεί απλώς από την επίδραση του Bakunin, είχε γίνει ελιτιστής επαναστάτης που η σκέψη του τώρα βασίζονταν κυρίως στο μπλανκισμό. Ήθελε να οργανώσει ένα μικρή, σφιχτά οργανωμένη, επαναστατική ομάδα για να υλοποιήσει μια κοινωνική επανάσταση και να εγκαθιδρύσει μια σοσιαλιστική (όπως όλοι οι υπόλοιποι εκείνη την εποχή έγραψε «σοσιαλδημοκρατική») δημοκρατία. Αν και συνέχιζε να αναγνωρίζει το ρόλο των μαζών στην επανάσταση ως αναπόσπαστο, ο Nechaev επανέλαβε τη θέση του πως μια ελίτ ομάδα έπρεπε να παίξει ηγετικό, καθοδηγητικό και επιμορφωτικό ρόλο.
Για να φέρει την επανάσταση, η ομάδα θα προπαγάνδιζε στις μάζες και θα τις επαναστατικοποιούσε, εν μέρει μέσα από πράξεις βίας εναντίον του κράτους και των εκπροσώπων του. Αυτές οι πράξεις βίας σίγουρα θα προκαλούσαν αντίποινα, που με τη σειρά τους θα απομάκρυναν ακόμη περισσότερο τις μάζες από το κράτος. Η αθροιστική βία αυτή, υποστήριζε ο Nechaev, θα διέλυε το μύθο πως το κράτος είναι ανίκητο· η επαναστατική νέα κοινωνία θα εδραίωνε τη νίκη της μέσα από μεγαλύτερη βία εναντίον εχθρών εσωτερικών και εξωτερικών. Ο Nechaev υποστήριζε πως η νέα κοινωνία θα μπορούσε να γεννηθεί μέσα από τους τάφους εκείνων που έλεγχαν την παλιά. Η παρούσα τάξη διατηρούνταν με τη βία· μόνο η βία μπορούσε να την ανατρέψει .
Κατά την άποψη του Nechaev, λογική, κοινοβούλια και καλές προθέσεις δεν μπορούσαν να ανατρέψουν τους δεσποτισμούς. Η ιστορία των επαναστάσεων στη Δύση – δεν ανέφερε τους ανεπιτυχείς Ρώσους jacqueries (Ζακερί) – έδειχνε ωστόσο, πως η βία από μόνη της δεν παράγει ούτε λύσεις, ούτε ουτοπίες. Για αυτό, «ικανοί και έμπειροι άνδρες» από την «τίμια φράξια της μειονότητας των διανοούμενων» (δηλαδή η επαναστατική ελίτ) πρέπει να καθοδηγεί την επανάσταση. Αυτή η ελίτ θα εξασφάλιζε πως οι στόχοι των «εξεγερμένων ανθρώπων», μόλις υλοποιούνταν, δεν θα κατέρρεαν, γιατί θα κατέστρεφε τους εχθρούς της επανάστασης.
Ο Nechaev περίμενε αντιδράσεις. Ποιός θα έλεγχε την επαναστατική ελίτ; Ποια ήταν τα όρια στις εξουσίες της ελίτ; Στο πρόγραμμα στην Obshchina και στις «Θεμελιώδεις Θέσεις» η απάντηση ήταν ξεκάθαρη και προέρχονταν κατευθείαν από τις μπλανκιστικές θέσεις: η ελίτ ελέγχει τον εαυτό της, κάνει τους δικούς της κανόνες, αναγνωρίζει μόνο εκείνους τους περιορισμούς που η ίδια θέτει στον εαυτό της. Η ομάδα της ελίτ δεν θα έκανε εκλογές μετά τη νίκη, μέχρι να διασφαλίσει τους στόχους της επανάστασης, και μόνο αυτή θα καθόριζε πότε θα γίνονταν αυτό. Όταν οι εκλογές θα ήταν δυνατές, μόνο εκείνοι οι πολίτες που είχαν υποστηρίξει την επανάσταση θα μπορούσαν να ψηφίσουν και να είναι υποψήφιοι. Οι υποψήφιοι θα έπρεπε να ορκιστούν πίστη στην δημοκρατία· να αποδεχτούν τις κρατικές ρυθμίσεις για την εργασία· να αποδεχτούν την εθνικοποίηση της γης, των εργοστασίων, των μέσω παραγωγής· και να αναγνωρίσουν την ευθύνη του κράτους να αναθρέψει και να εκπαιδεύσει τα παιδιά. Η επαναστατική νέα κοινωνία θα έπαιρνε τη μορφή – εδώ υπάρχει ένα στοιχείο ανόθευτου μπακουνισμού – μιας «ομοσπονδιακής ένωσης κομμούνων».
Μια ακόμη δόση της σκέψης του Bakunin (και επιπλέον ένδειξη του καλέσματος του Nechaev προς τους Πολωνούς της Ζυρίχης) ήρθε στις καταληκτικές διακηρύξεις. Ο Nechaev παρότρυνε τους Σλάβους να αναλάβουν συγχρονισμένη επαναστατική δραστηριότητα και μίλησε για τη «μεγάλη ιστορική τους αποστολή» και της «ενότητας» τους. Όπως και ο Bakunin και οι Πολωνοί, συχνά μιλούσε για «σοσιαλδημοκρατία» και έλεγε πως ήταν μέσα σε αυτό το στρατόπεδο· αλλά ακόμη και η υπόνοια – πόσο μάλλον η ανοιχτή διακήρυξη – επαναστατικού Πανσλαβισμού απομάκρυνε και εξαγρίωνε τους Ευρωπαίους Σοσιαλδημοκράτες όσο και ο ανεξέλεγκτος και καταπιεστικός καπιταλισμός.
Οι «Θεμελιώδεις Θέσεις», και τα άλλα τελευταία του έργα, δείχνουν τον Nechaev ως ένα ενδιαφέροντα αλλά μη αυθεντικό και μη συστηματικό στοχαστή. Στοιχεία παλιομοδίτικού ιακωβινισμού και αναρχισμού κολλημένων στα βήματα του μπλανκισμού που κυριαρχούσαν πλέον στο επαναστατικό του όραμα· η σύγχυση αυτή δημιούργησε ανοίγματα αμφισβήτησης στο αν ο Nechaev δημιούργησε που να μπορεί να χαρακτηριστεί με ακρίβεια ως «θεωρία». Πράγματι, οι απόψεις του και οι γνώμες του πρόσθεσαν στο ασταθές αμάλγαμα που μπορούμε να περιγράψουμε ως δημοκρατικό δεσποτισμό. Όπως ο διάδοχός του (και συνακόλουθος του μπλανκισμού) στην άκρα αριστερά του ρωσικού επαναστατικού κινήματος, Peter Tkachev, ο Nechaev συμφωνούσε με την θέση πως τα πάντα καταλήγουν στην εξουσία. Η εξουσία στα χέρια του βασιλιά, των ευγενών, ή της μεσαίας τάξης ήταν τυραννία. Η εξουσία στα χέρια μιας επαναστατικής ελίτ που δρα για λογαριασμό των καταπιεσμένων μαζών ήταν ελευθερία.
Αυτό φυσικά ήταν περισσότερο άποψη παρά θεωρία, ή μάλλον ακατέργαστη κοσμοθεωρία, και η εγκυρότητα της βασίζονταν στην αντίληψη που έχει κάποιος για την ιστορία. Ξεκάθαρα, ένα τεράστιο βάρος απόδειξης προθέσεων βρίσκονταν στους ώμους της ελίτ ομάδας του Nechaev. Αναζητώντας την ασφάλεια καθώς και την ελευθερία, οι μάζες θα παρέδιδαν αναγκαστικά πολύ ελευθερία σε αυτή την ομάδα. Αν η ομάδα έπαιρνε αυτή την ελευθερία, αλλά δεν εγγυόντουσαν τίποτα παρά την ασφάλεια των αλυσίδων…. Ο Nechaev απέκλειε κάθε πιθανότητα πως η επανάσταση θα έπαιρνε αυτή τη κατεύθυνση. Οι επαναστάτες μπορεί να αποτύγχαναν· η επανάσταση όχι.
Στο σημείο αυτό ο Stepkowski και ο Pfenninger πήραν τα τριάκοντα αργύρια τους. Ο αμείλικτος, άπατρις Nechaev, ένας μανιακός που σε πολλές περιπτώσεις αποδείχτηκε αδιάντροπος απατεώνας, έγινε μάρτυρας. Πολλοί επαναστάτες εμιγκρέδες που απεχθάνονταν τον ίδιο και τα έργα του έκαναν έκκληση στις αρχές της Ζυρίχης και της Βέρνης να μην τον εκδώσουν. Φαίνεται βέβαιο πως αν αυτοί οι άνθρωποι, αντί για την αστυνομία, είχαν βρει τις «Θεμελιώδεις Θέσεις», το κείμενο αυτό θα είχε γίνει, για λόγους που δεν συνδέονται απαραίτητα με της αξία τους, σημαντικό κομμάτι της ρωσικής επαναστατικής βιβλιογραφίας. Το αναπαράγουμε παρακάτω
ΘΕΜΕΛΕΙΩΔΕΙΣ ΘΕΣΕΙΣ
Sergei Nechaev
Εμείς, _, πεπεισμένοι πως, στις παρούσες συνθήκες στη χώρα μας, μια έκρηξη των απογοητευμένων μαζών είναι κοντά και αναπόφευκτη, η δημιουργία μιας εταιρείας για το σχηματισμό ενός κόμματος με σκοπό ην αλλαγή της παρούσας τάξης πολιτικά και οικονομικά, δηλαδή, για το σχηματισμό μιας σ[οσιαλιστικής] δημοκρατικής δ[ημοκρατίας] για να αντικαταστήσει το δεσποτισμό και την εκμετάλλευση που κυριαρχούν σήμερα.
Οι πολιτικές εξελίξεις στην ιστορία των Δυτ[ικών] εθνών μας προσφέρουν πολλά θλιβερά παραδείγματα επαν[αστικών] κινημάτων που έμειναν δίχως θετ[ικά] αποτελέσματα· και όλοι οι χείμαρροι του αίματος των λαών που χύθηκαν μέχρι τώρα σε γενικές γραμμές δεν έχουν οδηγήσει στους επιθυμητούς στόχους επειδή οι επαναστατημένοι άνθρωποι δεν είχαν ανάμεσα τους έμπειρους και ικανούς άνδρες τα συμφέροντα των οποίων να συμπίπτουν με τα δικά τους, και επειδή οι περισσότερες από τις εξεγέρσεις έφερναν την έντιμη φράξια της διανοούμενης μειονότητας προ εκπλήξεως. Στη βάση αυτή προχωράμε στην οργάνωση ενός νέου κόμματος που, υπό ευνοϊκές συνθήκες, δεν θα προκαλέσει και θα καθοδηγήσει μόνο μια λαϊκή εξέγερση αλλά επίσης θα είναι σε θέση να εδραιώσει με επιτυχία τα κέρδη της επανάστασης.
Έχοντας μπροστά μας τον αγώνα ζωής και θανάτου με την τεράστια, απείθαρχη μηχανή του του δεσποτισμού, εμείς, αν και έχουμε σαν ξεκάθαρο στόχο από ομόσπονδες gminas της χώρας μας, ωστόσο θεωρούμε την συγκέντρωση των της δύναμης των μαζών αναγκαία, και, σε καιρούς επανάστασης το μόνο πράγμα που θα μας σώσει – και για αυτό υψώνοντας ξανά το επ[αναστατικό] μας λάβαρο από το οποίο δεν έχει φύγει ακόμη το αίμα των πεσμένων αδερφών μας, αφήνουμε πάνω του το σύνθημα: [κενό στο αυθεντικό κείμενο], μέχρι τα κέρδη που επιτεύχθηκαν από την επανάσταση είναι πλήρως διασφαλισμένα τόσο απέναντι στο κίνδυνο της εσωτερικής αντίδρασης και εναντίον των συνωμοσιών των εξωτερικών εχθρών.
. Όταν έρθει η από καιρό ονειρ[εμένη] ώρα της εθν[ικής] απελ[ευθέρωσης], όταν το επαναστατικό λάβαρο ξεδιπλωθεί θριαμβευτικά στη χώρα μας, τα ιδρυτικά μέλη της εταιρείας είναι υποχρεωμένα να παρέχουν όλες τις αναγκαίες εγγυήσεις ενάντια τόσο στις ίντριγκες των μεμονωμένων ατόμων και εναντίον των οπισθοδρομικών φιλοδοξιών διάφορων τοπικών ομαδοποιήσεων. Κάθε προσπάθεια της αντίδρασης να επαναφέρουν την παλιά τάξη πρέπει να παραλύσει και ο πληθυσμός πρέπει να κατευθυνθεί με όλα τα πιθανά μέσα στο μονοπάτι της επανάστασης.
Για την επίτευξη του, ένα από τα βασικά καθήκοντα του επαν[αστατικού] κόμματος θα είναι η οργάνωση επαναστατικής προπαγάνδας στη πρώτη περίοδο της επανάστασης και η πλήρης εξολόθρευση της επιρροής των υποστηρικτών της ανατετραμμένης τάξης στην εκλογή αντιπροσώπων του έθνους.
Το επαν[αστατικό κόμμα] πρέπει να θέσει όλες τις βάσεις για το νέο κοινωνικό σύστημα και μόνο τότε, όταν μια επιστροφή του παλιού είναι εντελώς αδύνατη, θα οργανώσει αυτό το κόμμα εκλογές – με απόλυτη ελευθερία ης επαναστατικής προπαγάνδας – των αντιπ[ροσώπων] του έθνους για το σχημ[ατισμό] της συνταγματικής κυβ[έρνησης] της χώρας.
Πεπεισμένοι από την εμπειρία του τελευταίου αιώνα τι ισχυρό όπλο δημιούργησε η αντίδραση για λογαριασμό της με τον καθολικό εκλογικό νόμο, το κόμμα, στη βάση επαν[αστατικής] κυβερ[νητικής] ενότητας, αληθινής και αμετάκλητης, απορρίπτει ως υποψήφιους για την συνταγ[ματική] συνέλευση εκείνους που είναι εναντίον των παρακάτω κοιν[ωνικών] αρχών: (α) η δημ[οκρατική] μορφή της κυβέρνησης πρέπει να είναι αποδεκτή δίχως συζήτηση επειδή υπό κάθε άλλη μορφή κυβέρνησης, η ελευθερία του διαλόγου είναι αδύνατη· (β) μετά την τελ[ική] νίκη της κοιν[ωνικής] επαν[άστασης] πάνω στους εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς, μια λειτουργία κρατικής δραστηριότητας θα είναι η οργ[άνωση] και η ρύθμιση της εργασίας. Η κυβέρνηση θα ρυθμίζει το ζήτημα της παραγωγικής και μη παραγωγικής εργασίας· (γ) η γη πρέπει να ανήκει σε εκείνους που τη καλλιεργούν, δηλαδή, σε εκατομμύρια ανθρώπους, σε ολόκληρο το λαό, και όχι σε ιδιώτες ιδιοκτήτες, και έτσι είναι η ιδιοκ[τησία] του κράτους, που θα την μοιράσει στις gminas· (δ) τα εργοστάσια μαζί με τα εργαλεία παραγωγής, πρέπει να ανήκουν στον αστικό εργ[αζόμενο] πληθυσμό, δηλαδή, αποτελούν και αυτά κομμάτι της εθ[νικής] ιδιοκτησίας, και για αυτό θα μοιραστούν από το κράτος μεταξύ των εργ[ατικών] ενώσεων· (ε) η υποχ[ρέωση] της ανα[τροφής] και της εκπ[αίδευσης] των παιδιών είναι του κράτους.
Δεχόμαστε αυτές τις προτάσεις ως τη βάση του προγράμματός μας· βαθιά πεπεισμένοι για τη δικαιοσύνη και το κοινό καλό τους, καλούμε τους δημοκράτες των άλλων σλαβικών λαών να ενωθούν μαζί μας.
Αναγνωρίζοντας την σημασία της σλαβικής φυλής στη μελ[οντική] ιστορία της ηπείρου, είμαστε πεπεισμένοι πως, λύνοντας το κοιν[ωνικό] πρόβλημα σε μια χώρα που είναι υπό το ζυγό ενός τρομακτικού δεσποτισμού, θα συμβάλουμε στην επίλυση του κοινωνικού προβλήματος σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Αν πάρουμε την πρωτοβουλία στο σκοπό της επαν[αστατικής] σλαβικής φυλής… [sic], η καθοριστική οργάνωση της σοσ[αλδημοκρατικής] δημοκρατίας μπορεί φυσικά να είναι μόνο αποτέλεσμα της εξέγερσης όλων των αδερφικών λαών ενωμένων σε μια παντοδύναμη σλ[αβικη] ένωση.
Μακάρι να έρθει σύντομα η μέρα που η σπ[ουδαία] σλαβική φυλή, φωτισμένη από τον ήλιο της ελευθερίας, της ισοτ[ητας] και αληλλ[εγγύης], θα πάρει την δικαιωματική της θέση μεταξύ των λαών της Ευρώπης και θα εκπληρώσει την μεγάλη της ιστ[ορική] αποστολή
Οι πολιτικές εξελίξεις στην ιστορία των Δυτ[ικών] εθνών μας προσφέρουν πολλά θλιβερά παραδείγματα επαν[αστικών] κινημάτων που έμειναν δίχως θετ[ικά] αποτελέσματα· και όλοι οι χείμαρροι του αίματος των λαών που χύθηκαν μέχρι τώρα σε γενικές γραμμές δεν έχουν οδηγήσει στους επιθυμητούς στόχους επειδή οι επαναστατημένοι άνθρωποι δεν είχαν ανάμεσα τους έμπειρους και ικανούς άνδρες τα συμφέροντα των οποίων να συμπίπτουν με τα δικά τους, και επειδή οι περισσότερες από τις εξεγέρσεις έφερναν την έντιμη φράξια της διανοούμενης μειονότητας προ εκπλήξεως. Στη βάση αυτή προχωράμε στην οργάνωση ενός νέου κόμματος που, υπό ευνοϊκές συνθήκες, δεν θα προκαλέσει και θα καθοδηγήσει μόνο μια λαϊκή εξέγερση αλλά επίσης θα είναι σε θέση να εδραιώσει με επιτυχία τα κέρδη της επανάστασης.
Έχοντας μπροστά μας τον αγώνα ζωής και θανάτου με την τεράστια, απείθαρχη μηχανή του του δεσποτισμού, εμείς, αν και έχουμε σαν ξεκάθαρο στόχο από ομόσπονδες gminas της χώρας μας, ωστόσο θεωρούμε την συγκέντρωση των της δύναμης των μαζών αναγκαία, και, σε καιρούς επανάστασης το μόνο πράγμα που θα μας σώσει – και για αυτό υψώνοντας ξανά το επ[αναστατικό] μας λάβαρο από το οποίο δεν έχει φύγει ακόμη το αίμα των πεσμένων αδερφών μας, αφήνουμε πάνω του το σύνθημα: [κενό στο αυθεντικό κείμενο], μέχρι τα κέρδη που επιτεύχθηκαν από την επανάσταση είναι πλήρως διασφαλισμένα τόσο απέναντι στο κίνδυνο της εσωτερικής αντίδρασης και εναντίον των συνωμοσιών των εξωτερικών εχθρών.
. Όταν έρθει η από καιρό ονειρ[εμένη] ώρα της εθν[ικής] απελ[ευθέρωσης], όταν το επαναστατικό λάβαρο ξεδιπλωθεί θριαμβευτικά στη χώρα μας, τα ιδρυτικά μέλη της εταιρείας είναι υποχρεωμένα να παρέχουν όλες τις αναγκαίες εγγυήσεις ενάντια τόσο στις ίντριγκες των μεμονωμένων ατόμων και εναντίον των οπισθοδρομικών φιλοδοξιών διάφορων τοπικών ομαδοποιήσεων. Κάθε προσπάθεια της αντίδρασης να επαναφέρουν την παλιά τάξη πρέπει να παραλύσει και ο πληθυσμός πρέπει να κατευθυνθεί με όλα τα πιθανά μέσα στο μονοπάτι της επανάστασης.
Για την επίτευξη του, ένα από τα βασικά καθήκοντα του επαν[αστατικού] κόμματος θα είναι η οργάνωση επαναστατικής προπαγάνδας στη πρώτη περίοδο της επανάστασης και η πλήρης εξολόθρευση της επιρροής των υποστηρικτών της ανατετραμμένης τάξης στην εκλογή αντιπροσώπων του έθνους.
Το επαν[αστατικό κόμμα] πρέπει να θέσει όλες τις βάσεις για το νέο κοινωνικό σύστημα και μόνο τότε, όταν μια επιστροφή του παλιού είναι εντελώς αδύνατη, θα οργανώσει αυτό το κόμμα εκλογές – με απόλυτη ελευθερία ης επαναστατικής προπαγάνδας – των αντιπ[ροσώπων] του έθνους για το σχημ[ατισμό] της συνταγματικής κυβ[έρνησης] της χώρας.
Πεπεισμένοι από την εμπειρία του τελευταίου αιώνα τι ισχυρό όπλο δημιούργησε η αντίδραση για λογαριασμό της με τον καθολικό εκλογικό νόμο, το κόμμα, στη βάση επαν[αστατικής] κυβερ[νητικής] ενότητας, αληθινής και αμετάκλητης, απορρίπτει ως υποψήφιους για την συνταγ[ματική] συνέλευση εκείνους που είναι εναντίον των παρακάτω κοιν[ωνικών] αρχών: (α) η δημ[οκρατική] μορφή της κυβέρνησης πρέπει να είναι αποδεκτή δίχως συζήτηση επειδή υπό κάθε άλλη μορφή κυβέρνησης, η ελευθερία του διαλόγου είναι αδύνατη· (β) μετά την τελ[ική] νίκη της κοιν[ωνικής] επαν[άστασης] πάνω στους εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς, μια λειτουργία κρατικής δραστηριότητας θα είναι η οργ[άνωση] και η ρύθμιση της εργασίας. Η κυβέρνηση θα ρυθμίζει το ζήτημα της παραγωγικής και μη παραγωγικής εργασίας· (γ) η γη πρέπει να ανήκει σε εκείνους που τη καλλιεργούν, δηλαδή, σε εκατομμύρια ανθρώπους, σε ολόκληρο το λαό, και όχι σε ιδιώτες ιδιοκτήτες, και έτσι είναι η ιδιοκ[τησία] του κράτους, που θα την μοιράσει στις gminas· (δ) τα εργοστάσια μαζί με τα εργαλεία παραγωγής, πρέπει να ανήκουν στον αστικό εργ[αζόμενο] πληθυσμό, δηλαδή, αποτελούν και αυτά κομμάτι της εθ[νικής] ιδιοκτησίας, και για αυτό θα μοιραστούν από το κράτος μεταξύ των εργ[ατικών] ενώσεων· (ε) η υποχ[ρέωση] της ανα[τροφής] και της εκπ[αίδευσης] των παιδιών είναι του κράτους.
Δεχόμαστε αυτές τις προτάσεις ως τη βάση του προγράμματός μας· βαθιά πεπεισμένοι για τη δικαιοσύνη και το κοινό καλό τους, καλούμε τους δημοκράτες των άλλων σλαβικών λαών να ενωθούν μαζί μας.
Αναγνωρίζοντας την σημασία της σλαβικής φυλής στη μελ[οντική] ιστορία της ηπείρου, είμαστε πεπεισμένοι πως, λύνοντας το κοιν[ωνικό] πρόβλημα σε μια χώρα που είναι υπό το ζυγό ενός τρομακτικού δεσποτισμού, θα συμβάλουμε στην επίλυση του κοινωνικού προβλήματος σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Αν πάρουμε την πρωτοβουλία στο σκοπό της επαν[αστατικής] σλαβικής φυλής… [sic], η καθοριστική οργάνωση της σοσ[αλδημοκρατικής] δημοκρατίας μπορεί φυσικά να είναι μόνο αποτέλεσμα της εξέγερσης όλων των αδερφικών λαών ενωμένων σε μια παντοδύναμη σλ[αβικη] ένωση.
Μακάρι να έρθει σύντομα η μέρα που η σπ[ουδαία] σλαβική φυλή, φωτισμένη από τον ήλιο της ελευθερίας, της ισοτ[ητας] και αληλλ[εγγύης], θα πάρει την δικαιωματική της θέση μεταξύ των λαών της Ευρώπης και θα εκπληρώσει την μεγάλη της ιστ[ορική] αποστολή
Ζήτω η σοσ[ιαλδημοκρατική] επαν[αστατική] δημ[οκρατία]!
Ζήτω η ένωση των σοσ[ιαλδημοκρατικών] σλαβικών κρατών!
Woodford McClellan, Slavic Review 32(3), 1973
ΠΗΓΗ: provo.gr
