Πενήντα χρόνια από τη χούντα(1) και δύο από την έναρξη της δίκης της Χρυσής Αυγής, χιλιάδες αγωνιστές θυμούνται και κραυγάζουν:
Ποτέ ξανά φασισμός! Αυτό είναι άλλωστε και το σύνθημα του ΣΦΕΑ, του Συνδέσμου Εξορισθέντων-Φυλακισθέντων 1967-74, που μας καλεί να βρεθούμε στο Εφετείο Αθηνών στις 27 του Απρίλη στις 8.30 π.μ., όπου θα συνεχίζεται η δίκη της Χρυσής Αυγής.
Αποδίδουμε έτσι φόρο τιμής στην αντίσταση κατά της χούντας και συνεχίζουμε σήμερα την πάλη για να πάνε φυλακή οι πιο πιστοί οπαδοί της, οι νεοναζί του Μιχαλολιάκου.
Εξάλλου, ο φίρερ και η φασιστοπαρέα του ξεκίνησαν τη «δράση» τους στην κηδεία του αρχιβασανιστή της χούντας, Μάλλιου, και συνέχισαν βάζοντας βόμβα στο σινεμά «Ελλη».
Η δικτατορία των συνταγματαρχών ήταν η απάντηση της άρχουσας τάξης στο ανερχόμενο εργατικό και φοιτητικό κίνημα, που έκανε την επανεμφάνισή του μετά τα πέτρινα χρόνια που ακολούθησαν την ήττα στον Εμφύλιο και τη φοβερή καταστολή σε βάρος της Αριστεράς.
Η άρχουσα τάξη μπήκε σε κρίση με τους αγώνες των Κυπρίων κατά της αγγλικής αποικιοκρατίας και την αδυναμία της να αναπροσαρμόσει τους παλιούς μηχανισμούς του κράτους και τους θεσμούς, όπως τον στρατό και το Παλάτι.
Βρέθηκε πολιορκημένη από ένα νέο εργατικό κίνημα, το κίνημα για την παιδεία του 1-1-4 και το κίνημα των 115 σωματείων που πάλευαν για εκδημοκρατισμό στον συνδικαλισμό.
Η Αριστερά το 1958, με την ΕΔΑ πήρε 24,42% και αυτό τροφοδότησε την άνοδο του κινήματος, την οποία η άρχουσα τάξη προσπάθησε να ελέγξει πότε μέσω των ανοιγμάτων της Ενωσης Κέντρου προς την ΕΔΑ και άλλοτε με την καταστολή. Ετσι, οι τραμπούκοι της ΕΚΟΦ ανέλαβαν να σπάσουν το φοιτητικό κίνημα και οι παρακρατικοί δολοφονούσαν τον Γρηγόρη Λαμπράκη το 1965.
Η στρατηγική ανεπάρκεια της ΕΔΑ στάθηκε φρένο στην ανάπτυξη του κινήματος των Ιουλιανών, που θα μπορούσε να σταματήσει την τυφλή πορεία προς τη δικτατορία. Δεν την περίμεναν και δεν προετοίμασαν το κίνημα ανάλογα.
Οπως και ο σημερινός ΣΥΡΙΖΑ, έτσι και η ΕΔΑ ορκιζόταν πίστη στη συνέχεια του αστικού κράτους και είχε την ψευδαίσθηση πως θα ελέγξει τους μηχανισμούς του, μέσω της Βουλής και της κυβέρνησης. Αποδείχτηκε τότε ότι μια τέτοια στρατηγική δεν «εξημερώνει» τα άγρια θηρία των εκμεταλλευτών και καταπιεστών, των Μποδοσάκηδων, των Λάτσηδων και των τραπεζιτών που αποτελούν την πραγματική εξουσία.
Εκείνοι συνεχίζουν να επιβάλλουν την κυριαρχία τους και την εμπλοκή τους στα ιμπεριαλιστικά στρατηγικά παιχνίδια των ισχυρών, σε πείσμα της ρεφορμιστικής στρατηγικής της Αριστεράς που αναζητά συνεργάτες στο κεφάλαιο αντί να προχωρά στην ανοιχτή ρήξη με αυτούς, στηριγμένη στο ανερχόμενο εργατικό κίνημα.
Εκείνη η ήττα έφερε την επταετία 1967-74, με τη δημοκρατία στον γύψο αλλά και τη γέννηση μιας νέας επαναστατικής Αριστεράς που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέγερση του Πολυτεχνείου.
Πενήντα χρόνια μετά, η πάλη για να πάνε φυλακή οι νεοναζί της Χρυσής Αυγής μας θυμίζει ότι οι μηχανισμοί του αστικού κράτους παραμένουν αθεράπευτα αντιδημοκρατικοί, με κομμάτια τους να έχουν δώσει ασυλία και κάλυψη στη δολοφονική δράση των ταγμάτων εφόδου, όπως καταγράφεται και στη δίκη. Η απειλή του φασισμού, όχι πια της δικτατορίας, ξεπροβάλλει ξανά στην Ευρώπη της διαρκούς λιτότητας και των στρατοπέδων συγκέντρωσης.
Χρειαζόμαστε ξανά μια εναλλακτική στρατηγική επαναστατική, στηριγμένη σε ένα δυνατό εργατικό κίνημα για να ξηλώσουμε τη δυνατότητα της άρχουσας τάξης να ρημάζει τις ζωές εκατομμυρίων, όταν ο πλούτος που παράγουμε αρκεί για να ζούμε όλοι, ντόπιοι και πρόσφυγες, καλύτερα. Το να φράξουμε τον δρόμο στον φασισμό είναι η εγγύηση ότι η εναλλακτική αυτή παραμένει ανοιχτή.
(1) Σχετικές συζητήσεις θα γίνουν στο «Μαρξισμός 2017», 18-21 Μάη, στην ΑΣΟΕΕ, αφιερωμένες στα 50 χρόνια από τη χούντα και τα 100 χρόνια από τη Ρωσική Επανάσταση.
Πέτρος Κωνσταντίνου
*Δημοτικός σύμβουλος Αθήνας με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, συντονιστής της ΚΕΕΡΦΑ
