«Στρατιώτες της Κολομβίας την απήγαγαν και την κακοποίησαν. Με τον βιασμό της, οι ένοπλες δυνάμεις πείραξαν μια αδελφή, κακοποίησαν τη Μητέρα Γη και έφεραν οδύνη στο σύνολο των ιθαγενικών εθνοτήτων της χώρας».
Με αυτά τα λόγια περιέγραψε ο Χουάν Κεραγκάμα, ηγέτης των ιθαγενών Εμπέρα, όσα συνέβησαν σε μια 13χρονη στην κοινότητά του. Η υπόθεση προκάλεσε τεράστια κατακραυγή αναγκάζοντας την κυβέρνηση να στρέψει λεκτικά τα βέλη της κατά των Ενόπλων Δυνάμεων, θεσμού «ανέγγιχτου» μέχρι χθες. Εφτασε μάλιστα να απειλήσει με ποινές ισόβιας κάθειρξης για τους δράστες, επτά στρατιώτες που ομολόγησαν το έγκλημά τους και βρίσκονται προφυλακισμένοι.
Το κορίτσι εξαφανίστηκε από τον αυτόνομο καταυλισμό των Εμπέρα στην επαρχία Ρισαράλντα στις 22 Ιουνίου. Βρέθηκε αργότερα, αποπροσανατολισμένο και ανήμπορο να περπατήσει και μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο. Οταν συνήλθε είπε ότι ομάδα στρατιωτικών τη βίασε. «Βίασαν ολόκληρο το έθνος μας. Οι μέγιστες ποινές θα στείλουν το μήνυμα ότι αυτά τα εγκλήματα δεν θα γίνονται ανεκτά», συνέχισε ο Κεραγκάμα απαιτώντας από την κυβέρνηση να μην αδιαφορήσει ξανά και να αποδοθεί δικαιοσύνη.
Πριν καταλαγιάσει η κατακραυγή, δημοσιογραφική έρευνα του περιοδικού Semana αποκάλυψε πως κι άλλη ιθαγενής, μια 15χρονη της εθνότητας Νουκάκ στην επαρχία Γουαβιάρε, απήχθη από στρατιώτες που τη μετέφεραν σε στρατιωτική εγκατάσταση στη ζούγκλα: εκεί την κράτησαν επί έξι ημέρες χωρίς τροφή και νερό και τη βίαζαν συστηματικά τουλάχιστον δύο από αυτούς, έως ότου το κορίτσι κατάφερε να δραπετεύσει.
Το περιστατικό έγινε τον περασμένο Σεπτέμβριο, είναι σε γνώση του στρατού, της εισαγγελίας και των Ηνωμένων Εθνών, αλλά είναι άγνωστο αν πάρθηκαν κάποια μέτρα και πού βρίσκονται οι στρατιώτες που εμπλέκονται, αν αποτάχθηκαν ή έστω συνελήφθησαν. Αυτή είναι μία από τις 12 υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης και βιασμών ιθαγενών κοριτσιών της εθνότητας των νομάδων Νουκάκ στο Γουαβιάρε που διερευνώνται από ειδική ομάδα εργασίας που συστάθηκε για την «ταχεία και ενδελεχή εκδίκαση» αυτών των υποθέσεων, όπως έσπευσε να ανακοινώσει η αρμόδια εισαγγελία μετά τον σάλο για την απραξία των Αρχών.
Μπροστά στην καταιγίδα επικρίσεων, ο διοικητής του Στρατού Εδουάρντο Ενρίκε Σαπατέιρο απέρριψε τις κατηγορίες για προσπάθεια συγκάλυψης τέτοιων σκανδάλων, κοινοποιώντας μάλιστα πως από το 2016 διερευνώνται 118 μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων για σεξουαλικές επιθέσεις, κακοποίηση και βιασμούς ανηλίκων, εκ των οποίων ήδη 45 έχουν αποταχθεί. Ανάμεσά τους και οι επτά βιαστές της 13χρονης Εμπέρα και τρεις ανώτεροί τους. Κάνοντας λόγο για «ατομικές συμπεριφορές οι οποίες δεν μπορεί να στιγματίζουν τους υπόλοιπους στρατιώτες που υπηρετούν τη θητεία τους με τον καλύτερο τρόπο», ο Σαπατέιρο επέμεινε πως πρόκειται για μεμονωμένα κρούσματα.
«Μεμονωμένα; Κάθε άλλο», έλεγε στην DW η ιθαγενής της εθνότητας Κουμπέο, νομικός και ερευνήτρια της οργάνωσης Dejusticia, Ντιάνα Κίγκουα. «Πριν ακόμη και από το 2008, η Επιτροπή Γυναίκας και Ενοπλης Σύρραξης, η Dejusticia κι άλλες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών τεκμηρίωσαν ότι διαπράχθηκαν συστηματικά διάφορα είδη σεξουαλικής βίας κατά των ιθαγενών γυναικών. Με την άφιξη των στρατιωτών που κυνηγούσαν αντάρτες άρχισε και ο Γολγοθάς των γυναικών της Αμαζονίας: αυξήθηκαν οι καταναγκαστικές κυήσεις ιθαγενών κοριτσιών μικρότερων των 14 ετών και εφήβων, οι εξαφανίσεις και η διακίνηση ιθαγενών γυναικών προς τη Βραζιλία». Κι όπως συμπληρώνει στο BBC ο Αρμάντο Βαλμπουένα, εκπρόσωπος της Εθνικής Οργάνωσης Ιθαγενών της Κολομβίας (ΟΝΙC), «αυτή είναι η πραγματικότητα πολλών ιθαγενών κοριτσιών, καθώς σε πολλές ιθαγενικές κοινότητες οι ανήλικές μας κακοποιούνται όχι μόνο από τον στρατό αλλά και από τις παραστρατιωτικές ομάδες που πλέον ανθίζουν. Αυτή η σεξουαλική βία εναντίον τους είναι συνέπεια και μισού αιώνα εμφύλιας σύρραξης και ρατσισμού».
Συστηματική ατιμωρησία
Ελάχιστες υποθέσεις σεξουαλικής βίας επιλύονται ή τιμωρούνται στην Κολομβία. Πέρσι, σύμφωνα με επίσημες στατιστικές, καταγράφηκαν τουλάχιστον 34.000 κρούσματα, από τα οποία μόλις το 15% κατέληξε σε κάποια καταδίκη, έστω και ελάχιστη. Οταν οι υποθέσεις αφορούν θύματα ιθαγενείς γυναίκες και δράστες μέλη των δυνάμεων ασφαλείας, οι διώξεις είναι ακόμη λιγότερες ή και μηδαμινές, όπως τονίζει η ΟΝΙC. «H έμφυλη βία κατά των κοριτσιών και γυναικών μας περνά απαρατήρητη ή και αγνοείται όταν τα εγκλήματα που καταγγέλλονται διαπράττονται από στρατιωτικούς. Συχνά κανείς δεν πληρώνει γι’ αυτά: και από όσους τιμωρούνται κάποιοι απλά τίθενται σε κατ’ οίκον περιορισμό και άλλοι καταδικάζονται σε τόσο μικρές ποινές που μένουν ελεύθεροι».
Ελάχιστες υποθέσεις σεξουαλικής βίας επιλύονται ή τιμωρούνται στην Κολομβία. Πέρσι, σύμφωνα με επίσημες στατιστικές, καταγράφηκαν τουλάχιστον 34.000 κρούσματα, από τα οποία μόλις το 15% κατέληξε σε κάποια καταδίκη, έστω και ελάχιστη. Οταν οι υποθέσεις αφορούν θύματα ιθαγενείς γυναίκες και δράστες μέλη των δυνάμεων ασφαλείας, οι διώξεις είναι ακόμη λιγότερες ή και μηδαμινές, όπως τονίζει η ΟΝΙC. «H έμφυλη βία κατά των κοριτσιών και γυναικών μας περνά απαρατήρητη ή και αγνοείται όταν τα εγκλήματα που καταγγέλλονται διαπράττονται από στρατιωτικούς. Συχνά κανείς δεν πληρώνει γι’ αυτά: και από όσους τιμωρούνται κάποιοι απλά τίθενται σε κατ’ οίκον περιορισμό και άλλοι καταδικάζονται σε τόσο μικρές ποινές που μένουν ελεύθεροι».
Ενδεικτική από αυτήν την άποψη είναι η στάση της εισαγγελίας και στην υπόθεση του ομαδικού βιασμού της 13χρονης, μια υπόθεση τόσο προβεβλημένη: ναι μεν άσκησε διώξεις, αλλά κατηγορεί τους δράστες για «καταχρηστική σαρκική επαφή» και όχι για «βίαιη σαρκική επαφή», μια λεπτομέρεια ουσιαστική, καθώς σύμφωνα με νομικούς μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στην έκταση των ποινών που θα επιβληθούν.
Οπως έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο πρώην πρόεδρος Ερνέστο Σαμπέρ: «Συνεχίζουν να αποκαλύπτονται υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης από μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων χωρίς μέχρι στιγμής να υπάρξουν καταδίκες.
Εξακολουθώ να πιστεύω ότι, πέρα από το δικαστικό σύστημα, υπάρχει στο εσωτερικό αυτών των Δυνάμεων μια έλλειψη ενδιαφέροντος για την κατάρτιση στρατιωτών και αστυνομικών σε θέματα ήθους και ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Αλλά και έμφυλης βίας και κοσμοαντίληψης και δικαιωμάτων των ιθαγενών καθώς, όπως εξηγεί η Ντιάνα Κίγκουα, «ένας βιασμός για τις ιθαγενείς γυναίκες είναι κάτι εξαιρετικά σκληρό και τραυματικό, για το οποίο συχνά δεν υπάρχει όρος ή λέξη στις γλώσσες τους. Ετσι που πολλές φορές δεν μπορούν ούτε καν να το εκφράσουν ή να μιλήσουν γι’ αυτό».
AP Photo / Fernando Vergara
ΠΗΓΗ: efsyn.gr
