GEORGE ORWELL- PANAIT ISTRATI- ROSA LOUXEMBOURG- GREGOR GOG
εισαγωγή – μετάφραση – σημειώματα
ΜΠΑΜΠΗΣ ΚΟΣΟΒΙΤΣΑΣ
FIREBRAND
σελ. 145
2024
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΜΠΑΜΠΗΣ ΚΟΣΟΒΙΤΣΑΣ
Εισαγωγή: Από τα άσυλα των φτωχών στην Αδελφότητα των Αλητών
Σημείωμα Ι
ΤΖΩΡΤΖ ΟΡΓΟΥΕΛ
Ο γάντζος
Σημείωμα ΙΙ
ΠΑΝΑΪΤ ΙΣΤΡΑΤΙ
Πρόλογος στην πρώτη γαλλική έκδοση του βιβλίου του Τζωρτζ Όργουελ
Down and Out in Paris and London (La Veche Enragée)
Σημείωμα ΙΙΙ
ΡΟΖΑ ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ
Στο άσυλο
Σημείωμα IV
ΓΚΡΕΓΚΟΡ ΓΚΟΓΚ
Τι θέλει η Αδελφότητα των Αλητών
Προτιμάμε να ψοφήσουμε στο δρόμο παρά να γίνουμε δεκανίκι αυτού του κόσμου, βροντοφώναξε ένας παλιός ναύτης, ονόματι Γκρέγκορ Γκογκ, σε μια αποστροφή του λόγου του, στη διάρκεια του Συνεδρίου των Αλητών που έλαβε χώρα την Πεντηκοστή του 1929 στη Στουτγάρδη, την πρωτεύουσα της Βυρτεμβέργης. Ενώπιον μιας ασυνήθιστης, ακόμα και για τη Γερμανία του μεσοπολέμου, σύναξης ρέμπελων αδελφών του δρόμου, ο Γκογκ, στο όνομα της Αδελφότητας των Αλητών, θα καλούσε σε έναν ανυποχώρητο αγώνα ενάντια στην αστική κόλαση, την ιδέα του Κράτους και την πνευματική εξουσία της Εκκλησίας.
Έναν αγώνα πάνω απ’ όλα πνευματικό.
Πώς να εννοηθεί ένα τέτοιο γεγονός στις μέρες μας;
Πώς να συλλάβει κανείς τέτοιου είδους τολμήματα;
Μήπως διευρύνοντας το πεδίο; Μακραίνοντας τον δρόμο με απανωτά ερωτήματα, κοντοσταθήκαμε μαθαίνοντας πως ο Τζωρτζ Όργουελ, για τους δικούς του λόγους, θα αναζητούσε την έμπνευση μέσα στα άσυλα των φτωχών του Λονδίνου. Ύστερα, τράβηξε την προσοχή μας το μαχητικό άρθρο της Ρόζας Λούξεμπουργκ για τη φριχτή κατάληξη των τρόφιμων ενός ασύλου αστέγων στο Βερολίνο. Και στο Βουκουρέστι, πετύχαμε τον Παναΐτ Ιστράτι, την αλήτικη ψυχή της Ανατολής, να προλογίζει το βιβλίο του Όργουελ για τους αλήτες δύο μεγαλουπόλεων της Δύσης, του Παρισιού και του Λονδίνου. Έτσι προσανατολιστήκαμε κάπως καλύτερα.
από το οπισθόφυλλο του βιβλίου
[…]
Στις μέρες μας κι αν υπάρχουν άνθρωποι στο δρόμο, στις μέρες της αφθονίας κι αν δοκιμάζονται ζωές στην ανεργία, την αστεγία, τη φτώχεια, την προσφυγιά –ιδίως αυτή την τελευταία! Επιπλέον, σε τούτη την «προηγμένη» εποχή είναι που δοκιμάζονται και τα όρια των «ανοιχτών», όπως χαρακτηρίζονται κοινωνιών καθώς επίσης και οι δυνατότητες και τα μέσα που διαθέτουν, ενώ ένας γενικός κανόνας φαίνεται να είναι σε ισχύ: για τις διάφορες κατηγορίες ευάλωτων ατόμων και πληθυσμών πρέπει να δημιουργούνται «προστατευμένα περιβάλλοντα», κλειστές ή ανοιχτές δομές –δεν λείπουν οι κομψές εκφράσεις από την εποχή μας.
Είχα εκπλαγεί διαβάζοντας πριν μερικά χρόνια ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου του Παρισιού και διάφορες νέου τύπου φιλανθρωπικές οργανώσεις προμήθευαν με κινητά τους κλοσάρ (clochards) που προτιμούσαν να ζουν στους δρόμους της γαλλικής πρωτεύουσας παρά στις δομές προστασίας, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα επικοινωνίας ανά πάσα στιγμή, να δημιουργείται το αίσθημα του ανήκειν σε κάποια «ψηφιακή κοινότητα» και, επιπλέον, οι άθλιες συνθήκες διαβίωσής τους να μην αποκλείουν την πρόσβασή τους στην ψυχαγωγία των εφαρμογών! Μάλιστα! Συνεχίζουν να πειραματίζονται· αναζητούν λύση για τη φόρτιση των κινητών!
Μπορεί κανείς να πει πως η πρωτοβουλία είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, φανερώνει έναν αυξημένο βαθμό κοινωνικής ευαισθησίας και, δίχως να το πολυσκεφτεί, να προσθέσει: «Το ηλεκτρονικό βραχιολάκι επίσης δεν θα ήταν κακή ιδέα»! […]
Το βιβλίο περιλαμβάνει κείμενα των Τζώρτζ Όργουελ, Παναΐτ Ιστράτι, Ρόζα Λούξεμπουργκ και Γκρέγκορ Γκογκ, γραμμένα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα.
[…] Στο επίκεντρο των τεσσάρων προσεγγίσεων βρίσκεται ο αλήτικος βίος, ο βίος του αλήτη, όσα «προϋποθέτει» και όσα «συνεπάγεται»· η αλάνικη ζωή που δεν χωράει πουθενά. Που διαφυλάσσει σε ατομικό επίπεδο ψήγματα μιας αρχαίας νομαδικής ζωής. Που δεν ζητάει να μπει σε καθεστώς «προστατευόμενου είδους» και κοντράρει από τη φύση της νόμους και συμβάσεις. Που φτάνει να εγγράφεται σε έναν κύκλο λυσσαλέων ταξικών αγώνων. Που κρύβει πονηριά, παγαποντιά (vagabond) μα και γενναιοψυχία, τραχύτητα μα και ευγένεια, σκληρότητα μα και τρυφερότητα, πολλά βάσανα και λιγοστές χαρές. Που είναι τόσο πεζή όσο και ποιητική!
Η περιπλανώμενη ύπαρξη που κατά διαστήματα, από τα ύψη των «οχυρωμένων πύργων» τους, σκύβουν από πάνω της με προσποιητό ενδιαφέρον ή χυμούν για να τη σπαράξουν η Εκκλησία, ο Πλούσιος, το Κράτος, ο θρησκευτικός Μεταρρυθμιστής, ο κοινωνικός Αναμορφωτής, ο Επαναστάτης. Όποτε, δε, χρειαστεί, οι «ευάλωτοι συνάνθρωποί μας» ή «τα θύματα ενός άδικου κοινωνικού συστήματος» στολίζονται με ακάνθινες λέξεις, που δεν γνωρίζουν εποχές: α-κοινωνικοί, αντικοινωνικά στοιχεία, λούμπεν! […]
«Επικίνδυνες τάξεις», «κοινωνικά παράσιτα» που ζουν «εις βάρος του εργαζόμενου έθνους», «χαμηλό ίζημα», κουρελοπρολεταριάτο ή αλλοιώς λούμπεν προλεταριάτο, ήταν κάποιοι από τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποίησε ο Καρλ Μαρξ μαζί με τον Φρίντριχ Ένγκελς στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο (1848), μιλώντας τη γλώσσα της πολιτικής οικονομίας και κάνοντας οικονομοκεντρική ανάλυση της κοινωνικής πραγματικότητας-κρίσης, παρ’ ότι δεν ήταν γενικά αδιάφοροι στη στυγνή καταπίεση και εκμετάλλευση, της ανελέητης πολύμορφης αφαίμαξης των ανθρώπων.
Ο Μιχαήλ Μπακούνιν αναφέρει από την πλευρά του:
[…] Με το όρο ανθός του προλεταριάτου εννοώ πάνω απ’ όλα αυτή τη μεγάλη μάζα, αυτά τα εκατομμύρια απολίτιστων, απόκληρων, άθλιων και αναλφάβητων ανθρώπων, οι οποίοι κατά τους κύριους Ένγκελς και Μαρξ θα πρέπει να υπαχθούν στο πατερναλιστικό καθεστώς μιας πολύ ισχυρής κυβέρνησης, για τη δική τους σωτηρία βέβαια, αφού όλες οι κυβερνήσεις, καθώς ξέρουμε, δεν έχουν εγκαθιδρυθεί παρά για το όφελος των μαζών. Με τον όρο ανθός του προλεταριάτου εννοώ ακριβώς αυτούς που αποτελούν αιωνίως τη λεία των κυβερνήσεων, αυτό το μεγάλο λαϊκό συνονθύλευμα, το οποίο, όντας πρακτικά αμόλυντο από οποιονδήποτε αστικό πολιτισμό, φέρει στους κόλπους του, στα πάθη του, στα ένστικτά του, στις προσδοκίες του, σε όλες τις δυστυχίες και τις αναγκαιότητες που απορρέουν από τη συλλογική του θέση όλους τους σπόρους του σοσιαλισμού του μέλλοντος, και που είναι το μόνο αρκούντως ισχυρό για να επιληφθεί και να επιφέρει τον θρίαμβο της Κοινωνικής Επανάστασης.[…] (Michel Bakounine, Oeuvres Complètes – Tome 8 – L’ Empire knouto-germanique et la révolution sociale, 1870-1871, Éditions Ivrea, Collection Champ Libre, 1982)
Συσπείρωση Αναρχικών
Δημοσιεύθηκε στην ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, φ.251, Σεπτέμβριος 2024
